De consument lijkt duidelijk op de weg terug. Dat blijkt uit een analyse op basis van ING-transactiedata over het vierde kwartaal. De waarde van het totaal aantal transacties is ten opzichte van een kwartaal eerder toegenomen met 0,9%. Zowel in de winkelstraat als online is sprake van een toename van de transactieomzetten. De recente stijging ondersteunt de verwachting van ING Research dat de consumptie van huishoudens voor het eerst in vier kwartalen weer is toegenomen. In 2024 zal de consumptie naar onze verwachting verder aantrekken.
Totale waarde consumententransacties stijgt
Analyseren we de transactiedata dan zien we dat de waarde van de ‘vrije’ uitgaven van consumenten aan goederen en diensten (consumptie exclusief vaste lasten) is toegenomen het afgelopen kwartaal. De totale waarde van consumententransacties (pinbetalingen, geldopnames en onlinebetalingen) en betalen op het internet, steeg in het vierde kwartaal van 2023 met 0,9% ten opzichte van het kwartaal ervoor.
Hogere omzetten over de hele linie
De toename van de transactieomzetten doet zich voor over vrijwel de hele linie: zowel bij de pintransacties in de winkelstraat als bij de onlineaankopen. Zo nam vooral de pinomzet van de categorie food (supermarkten & voedingsspeciaalzaken) toe, met 1,6%. In de non-foodwinkels bedroeg de stijging 0,4%, met onder meer hogere pinomzetten bij elektronicawinkels, bouwmarkten en woonwinkels. De pinomzetten in de categorie ‘diensten’ stegen het minst (+0,3%) en lieten ook een gevarieerder beeld zien. Zo steeg de pinomzet bij kappers en accommodaties, maar daalde die bij restaurants en cafés. De waarde van online-aankopen nam het afgelopen kwartaal ook toe, met +1,3%.
Consument koopt ook daadwerkelijk meer
Eerder in 2023 zagen we eveneens stijgende transactieomzetten, maar vanwege de hoge inflatie duidde dat er toen niet op dat consumenten daadwerkelijk meer kochten. Dat is nu anders. Terwijl de nominale waarde van de transactie-omzetten het afgelopen kwartaal toenam, bleef het relevante prijsniveau namelijk nagenoeg onveranderd. Dat betekent dat in het vierde kwartaal het verkoopvolume is toegenomen. De consument rekende deze keer dus niet alleen meer af, maar kocht ook meer goederen en diensten. De consumptiecijfers over oktober en november van het Centraal Bureau voor de Statistiek lijken dit positieve beeld voor het vierde kwartaal te bevestigen.
Eerste toename van de consumptie in vier kwartalen
Transactiecijfers gebruiken we als indicatie voor hoe de vrije consumptie, ruwweg de helft van de totale consumptie van huishoudens, zich ontwikkelt. Al met al duiden de transactiecijfers op een stijging van de vrije uitgaven in het vierde kwartaal ten opzichte van een kwartaal eerder. Naar verwachting van ING Research zal zich dat ook vertalen in een toename van de consumptie in het vierde kwartaal. Voor het eerst in vier kwartalen zal de consumptie van huishoudens dan weer toenemen. Verder vooruitkijkend naar 2024 zal de consumptie waarschijnlijk verder herstellen. De verwachte toename van de koopkracht en verder herstel van de huizenmarkt zijn gunstige voortekenen voor een positieve ontwikkeling van de consumptie komend jaar. Deze aantrekkende consumptie zal in 2024 naar verwachting één van de belangrijkste steunpilaren onder de groei van de Nederlandse economie zijn.