De vooruitzichten voor de horeca voor 2024 zijn, met een minimale volumegroei van 1%, mager. Dit komt door de lage economische groei, een licht stijgende werkloosheid, een laag consumentenvertrouwen en oplopende prijzen in de horeca. Na de inhaalslag in 2022 en begin 2023 maakt de consument dus in 2024 een pas op de plaats voor wat betreft horecabezoek. De prijzen in de horeca stegen in 2023 gemiddeld met 9% en de verwachting is dat de prijzen in 2024 opnieuw toenemen, vooral door de hogere personeelskosten. Eén op de acht horecabedrijven heeft inmiddels een probleem met de schuldenlast, waardoor het aantal faillissementen in 2024 verder zal stijgen. Dit stelt ING Research in het vandaag gepubliceerde Vooruitzicht Horeca.
Horeca in 2023 terug naar een stabieler groeipad
Na de grote post-covid inhaalslag in 2022 en begin 2023, keerde de horeca in het tweede kwartaal van 2023 terug naar een stabieler groeipad. Uit de meest recente ING transactiedata blijkt dat de waarde van de pinbetalingen in 2023 (t/m november) voor restaurants en cafés 13% en voor accommodaties 7% hoger waren ten opzichte van dezelfde periode in 2022. Dit is aanzienlijk, al geven deze cijfers wel een enigszins vertekend beeld. De hoge groei komt enerzijds door prijsverhogingen, van gemiddeld 9%, die de horeca dit jaar heeft doorgevoerd. Anderzijds betreft de groei nog deels herstel van de coronapandemie in het eerste kwartaal 2023, aangezien de horeca in Nederland in de eerste twee maanden van 2022 nog met beperkingen te maken had.
Opnieuw prijsverhogingen door hogere personeelskosten
De relatief hoge inflatie is ook voor de horeca een probleem. Net als in 2022, stegen in 2023 de prijzen in de horeca met gemiddeld 9%. Dat was nodig om de hogere energie-, inkoop- en personeelskosten (deels) te compenseren. De grootste prijsstijgingen vonden in 2023 plaats in de fastservices (+11%), zoals snackbars en afhaal- en bezorgingszaken, en bij restaurants en cafés (+9%). Logiesaccommodaties, zoals hotels (+5%) en vakantieparken (+6%) noteerden in 2023 minder hoge prijstoenames. De verwachting is dat de prijzen in de horeca in 2024 verder stijgen. De energie- en inkoopkosten stijgen ook in 2024, al zal dat minder hard gaan dan in voorgaande twee jaren. Maar de personeelskosten nemen wel snel toe. Volgens de nieuwe horeca-cao gaan begin van het jaar alle werknemers in de sector er 8% tot 12% op vooruit. Dit is nodig om concurrerend te blijven ten opzichte van andere sectoren als het gaat om het aantrekken van personeel.
Hogere kosten niet volledig voor rekening van de gast
Het is voor de horeca lang niet altijd mogelijk om de hogere energie-, inkoop- en personeelskosten volledig door te berekenen aan de klant. Slechts één op de drie horecaondernemers kan de hogere kosten volledig of grotendeels aan de gast doorberekenen. Dit is aanmerkelijk lager dan in andere sectoren. Vooral restaurants en cafés hebben moeite om de hogere kosten volledig bij de gast neer te leggen. Immers, als de prijs van een biertje of een maaltijd te hoog wordt blijven ze weg. Hierdoor staan de winstmarges van restaurants en cafés onder druk. Omdat hotelgasten minder prijsgevoelig zijn, kunnen hotels de hogere kosten relatief makkelijker doorberekenen.
Eén op de acht horecabedrijven kampt met schuldenlast
“De marktomstandigheden voor de horeca blijven moeilijk”, stelt Katinka Jongkind, sectoreconoom Leisure bij ING Research. “Naast lagere winstmarges heeft circa één op de acht horecabedrijven een schuldenlast die als problematisch wordt beschouwd. Vooral onder restaurants en cafés wordt de schuld zo ervaren. Sinds oktober 2022 zijn horecabedrijven verplicht begonnen met het terugbetalen van de tijdens de coronaperiode opgebouwde belastingschuld van 1,5 miljard euro. Gezien de verwachting voor een matige groei voor de horeca in 2024, hogere personeelskosten en de coronaschuld die moet worden afbetaald, is de verwachting dat het aantal bedrijven dat stopt of failliet gaat in de horeca in 2024 hoger zal zijn dan in 2023.”